Niet elke rookmelder werkt op dezelfde manier. En als je niet goed weet welk type je in huis hebt, loop je het risico dat hij te laat reageert – of juist afgaat zonder reden. In dit artikel zetten we alle soorten rookmelders voor je op een rij. Je leest hoe ze werken, wat de voor- en nadelen zijn, en welke je het best kunt gebruiken voor thuis.
Wil je weten hoe een rookmelder precies werkt? Dat leggen we hier stap voor stap uit.
1. Optische rookmelder
De optische rookmelder is de standaard in Nederlandse woningen. Deze melder werkt met een kleine lichtbundel in een afgesloten meetkamer. Zolang er geen rook is, blijft het licht weg van de sensor. Maar zodra rookdeeltjes binnenkomen, wordt het licht verstrooid. Dat afgebogen licht raakt de sensor en activeert het alarm.
Optische melders reageren goed op langzaam smeulende branden. Denk aan kortsluiting, oververhitte apparatuur of een kaars die iets raakt. Ze geven weinig valse meldingen, zolang ze op de juiste plek hangen.
Toepassing:
Geschikt voor vrijwel alle ruimtes in huis. Verplicht op elke verdieping. Niet plaatsen in de keuken of badkamer. In die ruimtes kun je beter een hittemelder gebruiken.
2. Ionisatierookmelder
Een ionisatierookmelder werkt anders dan een optisch model. In de melder zit een kleine hoeveelheid radioactief materiaal dat een elektrische stroom op gang houdt tussen twee elektroden. Zodra er rook in de melder komt, wordt die stroom verstoord en gaat het alarm af.
Ionisatierookmelders reageren snel op plotselinge vlammen, bijvoorbeeld bij een snel ontbrandende vloeistof. Maar ze slaan juist trager aan bij smeulbranden, die thuis veel vaker voorkomen. Bovendien zijn ze gevoelig voor tocht en veroorzaken ze relatief veel valse alarmen.
In Nederland zijn ionisatiemelders niet meer toegestaan voor particulier gebruik, vanwege het radioactieve element dat erin zit. Heb je er nog een hangen? Dan is het advies: vervang hem door een optisch model.
Toepassing:
Niet geschikt voor thuis. Liever verwijderen en vervangen.
3. Hittemelder
Een hittemelder is geen rookmelder, maar wordt er vaak mee verward. Waar een rookmelder rookdeeltjes in de lucht detecteert, reageert een hittemelder pas wanneer de temperatuur in een ruimte boven een bepaalde grens komt – meestal rond de 60 graden.
Deze melders zijn handig in ruimtes waar rookmelders onterecht afgaan, zoals in de keuken of badkamer. Daar kan stoom, damp of stof zorgen voor valse alarmen bij een gewone rookmelder. Een hittemelder negeert dat soort invloeden en waarschuwt pas bij echte hitte.
Let op: een hittemelder is geen vervanger van een rookmelder in de rest van het huis. Hij reageert later en is bedoeld als aanvulling in specifieke situaties.
Toepassing:
Keuken, badkamer, garage, wasruimte. Niet gebruiken als enige melder in huis. Specifiek voor de keuken vind je hier waar je een rookmelder of hittemelder het beste plaatst.
4. Multisensormelder
Een multisensormelder combineert meerdere soorten detectie in één apparaat. Meestal gaat het om rook en hitte, soms ook koolmonoxide. De melder gebruikt slimme interne software om signalen te combineren en beter te bepalen wanneer er echt gevaar is.
Door die combinatie is de kans op valse meldingen kleiner. Zo zal de melder bijvoorbeeld pas afgaan bij rook én een temperatuurstijging, of bij rook met een bepaalde snelheid van toename. Dat maakt multisensormelders vooral geschikt voor ruimtes waar gewone rookmelders te gevoelig zijn, maar waar je toch snel gewaarschuwd wilt worden.
Ze zijn meestal duurder dan standaardmelders, maar ze dekken meerdere risico’s tegelijk.
Toepassing:
Woonkeukens, bijkeukens, grotere of complexere ruimtes. Ook geschikt als upgrade in gewone woonruimtes.
5. Slimme rookmelder
Een slimme rookmelder werkt hetzelfde als een optisch model, maar heeft extra functies dankzij wifi of Bluetooth. Hij is verbonden met een app op je telefoon, zodat je ook meldingen krijgt als je niet thuis bent. Sommige modellen kun je koppelen aan andere slimme apparaten, zoals verlichting of een alarmsysteem.
Veel slimme rookmelders zijn ook onderling draadloos te koppelen. Als één melder rook detecteert, gaan ze allemaal tegelijk af. Dat vergroot de kans dat je het hoort, ook op zolder of in een afgesloten kamer.
Slimme melders werken meestal op netstroom met een back-up batterij. Ze zijn wat duurder, maar handig als je overzicht en controle wilt – zeker in grotere woningen of als je vaak van huis bent.
Toepassing:
Overal in huis. Vooral handig bij meerdere verdiepingen of als je meldingen op afstand wilt. En wil je een slimme melder combineren met andere melders in huis? Lees dan waar rookmelders verplicht zijn en hoe je voldoet aan de regels.
6. Lineaire rookmelder
Een lineaire rookmelder werkt met een zender en een reflector. Er loopt een onzichtbare lichtbundel tussen die twee. Zodra er rook tussen komt, wordt het signaal verstoord en gaat het alarm af. Deze techniek is bedoeld voor grote of hoge ruimtes, zoals magazijnen, bedrijfshallen of trappenhuizen.
Je hebt maar één detector nodig om een groot oppervlak te beveiligen. Daarom zie je ze vooral in professionele omgevingen waar het onpraktisch is om meerdere losse melders op te hangen.
Voor woningen is dit type niet geschikt. Bekijk liever welke rookmelder je waar in huis moet plaatsen.
Toepassing:
Grote of hoge ruimtes zoals bedrijfshallen, scholen of opslaglocaties. Niet geschikt voor woningen.
Samenvattend:
Optische rookmelder
- Werking: detecteert rook via lichtverstrooiing
- Geschikt voor thuis: ja
- Toepassing: standaardmodel voor elke verdieping
- Let op: niet gebruiken in keuken of badkamer
Ionisatierookmelder
- Werking: gebruikt radioactieve ionisatie (verstoorde stroom)
- Geschikt voor thuis: nee
- Toepassing: verouderd model, inmiddels verboden
- Advies: vervangen als je deze nog hebt hangen
Hittemelder
- Werking: reageert op hoge temperatuur (meestal 60 graden of meer)
- Geschikt voor thuis: ja, als aanvulling
- Toepassing: keuken, badkamer, garage
- Let op: gaat later af dan een rookmelder
Multisensormelder
- Werking: combineert rookdetectie met hitte of CO
- Geschikt voor thuis: ja
- Toepassing: woonkeuken, bijkeuken, grotere of lastige ruimtes
- Voordeel: minder valse meldingen Zeker in ruimtes waar je stoom, vocht of rook combineert, zoals in een woonkeuken, is een multisensormelder effectiever dan een gewone. Hier lees je waarom hittemelder of rookmelder kiezen afhangt van de ruimte.
Slimme rookmelder
- Werking: optisch, met wifi of app-koppeling
- Geschikt voor thuis: ja
- Toepassing: overal in huis, vooral bij meerdere verdiepingen
- Voordeel: waarschuwt ook als je niet thuis bent
Lineaire rookmelder
- Werking: zender en reflector met lichtbundel
- Geschikt voor thuis: nee
- Toepassing: bedrijfshallen, opslagruimtes, trappenhuizen
- Let op: alleen voor grote of hoge ruimtes
Conclusie
Er zijn meer soorten rookmelders dan je misschien denkt, maar voor thuisgebruik is de keuze gelukkig overzichtelijk. Een optische rookmelder is de standaard en voldoet in vrijwel elke ruimte. In de keuken, badkamer of garage gebruik je liever een hittemelder, om valse meldingen te voorkomen.
Wil je meer zekerheid of slimme functies? Dan kun je kiezen voor een multisensormelder of een slimme rookmelder die je via een app in de gaten houdt. Vermijd ionisatiemelders — die zijn verouderd en mogen niet meer worden verkocht.
Kijk dus goed wat je nodig hebt per ruimte, en zorg dat je melders goed geplaatst én getest zijn. Zo houd je je huis veilig zonder gedoe.
Kijk dus goed wat je nodig hebt per ruimte, en zorg dat je melders goed geplaatst én getest zijn. Deze checklist voor brandveiligheid in huis helpt je op weg.